Astronomlar ilk kez yeni bir Güneş sisteminin doğuşunu gözlemledi

Bilim insanları, genç bir Güneş benzeri yıldızın etrafında kayalık gezegenlerin oluşmaya başladığını keşfederek evrendeki gezegen doğumuna dair en net kanıtlardan birini elde etti.

Hollanda’daki Leiden Gözlemevi’nden Melissa McClure’un öncülük ettiği uluslararası ekip, “zaman sıfırı” olarak adlandırılan bu aşamada gezegenlerin ilk yapı taşlarının ortaya çıkışını doğrudan gözlemlediklerini açıkladı.

McClure, “Kayalık gezegenlerin doğum bölgesini şimdiye kadar hiç bu kadar açık görmemiştik. Artık gezegen oluşumunun ilk adımlarının atıldığına dair kesin kanıtlara sahibiz.” dedi.

James Webb ve ESO teleskopları ortak çalıştı

Araştırma, NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu ile Şili’deki Avrupa Güney Gözlemevi’nin (ESO) teleskoplarının birlikte yürüttüğü gözlemlerle gerçekleştirildi. Çalışmada, “Hops-315” adı verilen genç yıldızın çevresinde gezegen oluşumuna işaret eden maddeler bulundu.

Güneş’e benzer bir sarı cüce olan Hops-315, yalnızca 100.000–200.000 yaşında. Dünya’dan yaklaşık 1.370 ışık yılı uzaklıkta bulunan yıldızın eğimli konumu, araştırmacılara çevresindeki gaz diskinin iç kısmını görme fırsatı sundu.

Gezegenlerin ilk yapı taşları tespit edildi

Ekip, yıldızın çevresinde silisyum monoksit gazı ve kristalleşmiş silikat mineralleri keşfetti. Bu maddeler, 4,5 milyar yıl önce Güneş sistemimizin ilk dönemlerinde ortaya çıkan ve bugün asteroit kuşağında izlerine rastlanan maddelerle büyük benzerlik taşıyor.

McClure, bu bulgunun önemine değinerek şunları söyledi: “Daha önce bu sıcak minerallerin genç yıldızların etrafında yoğunlaştığını hiç görmemiştik. Bu nedenle bunun evrensel bir süreç mi yoksa yalnızca Güneş sistemimize özgü bir durum mu olduğunu bilmiyorduk. Bulgularımız, bunun evrensel bir gezegen oluşum süreci olabileceğini gösteriyor.”

Gezegen oluşumuna dair doğrudan kanıt

Önceki araştırmalar genellikle çok genç disk yapılarına ya da olgun sistemlere odaklanıyordu. Ancak bu çalışma, gezegenlerin oluşmaya başladığı anı gösteren ilk doğrudan kanıtı ortaya koydu.

ESO’nun ALMA teleskop ağıyla çekilen görüntülerde oluşmakta olan sistem, karanlık uzayda parlayan küçük bir ışık noktası gibi görünüyor.

“İkinci bir Güneş sistemi” doğabilir

McClure, Hops-315’in etrafındaki gaz diskinin büyüklüğünün Güneş’in doğduğu dönemdeki disk kadar geniş olabileceğini belirterek, “Bu sistem milyonlarca yıl içinde çok gezegenli bir yapıya dönüşebilir.” dedi.

Araştırma ekibinden Merel van ’t Hoff ise gelecekte yapılacak yeni gözlemlerin kritik öneme sahip olduğunu vurguladı: “Acaba Dünya gibi gezegenler evrende sık rastlanan bir oluşum mu, yoksa gerçekten çok nadir bir istisna mı?”

Kaynak: TRT Haber, The Guardian